Hiệu quả của phương pháp nong rộng cung răng nhanh hàm trên vẫn còn đang nghi ngờ. Về cơ bản khí cụ bao gồm một ốc nong ở giữa với các móc lưu giữa ở vùng răng sau. Tấm nhựa bị chia đôi ở giữa và kích hoạt lực vít chia đôi hai nửa này dẫn đến việc nong như mong muốn. Khí cụ này hiệu quả hơn khi dùng trong giai đoạn sớm của răng hỗn hợp. Mức độ hiệu quả của nó ở giai đoạn muộn của răng hỗn hợp và những bệnh nhân lớn tuổi vẫn còn đang bị nghi ngờ vì sự cốt hóa của khớp giữa khẩu cái và dẫn đến trì hoãn việc tách đường khớp, khiến cho việc lưu giữ khí cụ bị ảnh hưởng. Sự tuân thủ của bệnh nhân là điều tối thượng khi dùng tất cả các khí cụ tháo lắp.

Khí cụ nong nhanh hàm trên cố định

Khí cụ nong nhanh hàm trên cố định có thể là liên quan đến răng – xương hoặc răng và mô mềm – xương. Khí cụ loại Isaacson và Hyrax là những minh họa tốt nhất cho khí cụ răng – xương.

Phương pháp nong rộng cung răng: KHÍ CỤ NONG NHANH HÀM TRÊN ISAACSON

Loại khí cụ Isaacson gồm một khung kim loại được hàn cả mặt ngoài lẫn mặt trong của răng cối lớn thứ nhất và khâu răng cối lớn. Một lò xo vít (được phát triển bởi trường Đại học nha khoa Minnesota) được hàn vào mặt trong của khung kim loại. Đóng đai ốc lại, dẫn đến khuynh hướng giãn lò xo, kích hoạt khí cụ nong rộng.

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2

Hình 2G. Loại khí cụ Isaacson

Khí cụ nong nhanh hàm trên Hyrax

Loại khí cụ này sử dụng vít Hyrax, được đặt tên do khả năng giữ sạch của khí cụ (HYRAX: hygienic rapid expander). Ốc vít có dây lớn kéo dài, có thể men theo đường viền khẩu cái và được hàn vào khâu kim loại hoặc vào khung kim loại có phủ nhựa acrylic hoặc được chôn trong nẹp nhựa acrylic.

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2 khí cụ hàm trên

Hình 2H(i). Khí cụ nong nhanh hàm trên Hyrax

Hình 2H(ii). Trước và sau khi nong rộng bằng khí cụ RME

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2 ốc nong RMC VÀ MÁNG NHỰA

Hình 2H(iii). Ốc nong RMC với máng nhựa

Derichsweiler hoặc khí cụ Hass là ví dụ tốt nhất cho khí cụ nong nhanh hàm trên răng và mô mềm – xương.

Phương pháp nong rộng cung răng: TRÊN DERICHSWEILER

Các đoạn dây được hàn vào khâu răng cối nhỏ và răng cối lớn; chúng được kết hợp trong một tấm nhựa acrylic chứa một ốc vít ở đường giữa. Khí cụ này hiếm khi được dụng ngày nay.

Hình 2I. Khí cụ nong rộng loại Derichsweiler

Phương pháp nong rộng cung răng: NHANH HASS

Khí cụ này là một khí cụ cứng chắc không chỉ truyền lực lên răng mà còn trực tiếp lên đường khớp khẩu cái. Nó có một khung dây cứng, được hàn vào khâu răng cối nhỏ thứ nhất và răng cối lớn cả mặt ngoài lẫn mặt trong. Đường kính dây 1.2mm mở rộng về phía khẩu cái kết hợp với một tấm nhựa acrylic có chứa ốc nới rộng ở đường giữa.

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2 KHÍ CỤ NONG LOẠI HASS

Hình 2J. Khí cụ nong rộng loại Hass

Xem thêm: Các giai đoạn di chuyển răng

Xem thêm: Chế tạo hàm nong nhanh hỗ trợ bởi minivis đơn giản ngay tại phòng khám

KÍCH HOẠT KHÍ CỤ NONG NHANH HÀM TRÊN

Nguyên tắc cơ bản của khí cụ liên quan đến việc tạo lực có khả năng tách đôi đường khớp giữa khẩu cái. Do đó, các lực chắc chắn là lớn hơn lực được dùng trong chỉnh nha. Lực tạo ra gần bằng 10 đến 20 pounds. Nong rộng từ 0.2 đến 0.5 mm mỗi ngày. Ốc vít được kích hoạt giữa 0.5 đến 1 mm mỗi ngày và nong được khoảng 1cm trong vòng 2 đến 3 tuần. Lịch kích hoạt có khuynh hướng khác nhau tùy vào tuổi của bệnh nhân và dạng khí cụ.

Timms kiến nghị kích hoạt khí cụ 90 độ, buổi sáng và buổi tối với bệnh nhân đến 15 tuổi. Với những bệnh nhân trên độ tuổi này, ông kiến nghị kích hoạt 45 độ bốn lần trong một ngày.

Zimring và Isaacson kiến nghị rằng xoay hai lần mỗi ngày trong vòng 4 đến 5 ngày, sau đó xoay 1 lần mỗi ngày đối với những bệnh nhân đang tăng trưởng. Với người trưởng thành, ông kiến nghị xoay hai lần mỗi ngày trong vòng hai ngày đầu, sau đó là xoay một vòng mỗi ngày trong vòng 5 đến 7 ngày tiếp theo và sau đó chỉ thực hiện một lần mỗi ngày cho đến khi đạt được sự nong rộng như mong muốn. Phẫu thuật có thể được sử dụng bổ sung vào trị liệu nong nhanh hàm trên ở những bệnh nhân trưởng thành, đặc biệt là những bệnh nhân từ 30 tuổi trở lên.

Duy trì sau liệu pháp nong nhanh hàm trên

Những điều chỉnh đạt được từ việc dùng khí cụ nong nhanh hàm trên có khả năng tái phát nếu như không có đủ thời gian để tái lập lại các mô cứng và mô mềm. Khớp cắn tương đối bị trật và không thể hỗ trợ việc duy trì được. Thông thường khí cụ giống vậy có thể được sử dụng để duy trì sau khi cố định ốc ít bằng nhựa acrylic nguội. Một cách khác để duy trì là dùng cung ngang khẩu cái (TPA) hoặc bất cứ khí cụ nào khác. TPA có thuận lợi ở chỗ là việc điều trị bằng khí cụ cố định có thể được tiến hành mà không bị cản trở.

Hình 2K. Dùng nhựa nguội acrylic để cố định ốc nong

Hình 2L. Cung ngang khẩu cái để duy trì

KHÍ CỤ NONG CHẬM

Nong chậm là đứa con tinh thần của cha đẻ ngành nha khoa hiện đại, Pierre Fauchard. Nong chậm liên quan đến việc dùng tương đối ít lực (từ 2 đến 4 pounds) trong một khoảng thời gian dài (từ 2 đến 6 tháng) để đạt được kết quả như mong đợi. Nong chậm còn được gọi là nong răng xương ổ răng.

Chỉ định của nong chậm

Sửa chữa cắn chéo một bên
Sửa chữa cung răng hình chữ V do thói quen mút ngón tay
Chuẩn bị cho việc ghép xương ở những bệnh nhân bị khe hở vòm miệng
Chen chúc tối thiểu ở cung răng hàm trên (1-2mm)Loại bỏ sự dịch chuyển

KHÍ CỤ ĐƯỢC SỬ DỤNG ĐỂ NONG CHẬM

Khí cụ ốc vít

Những ốc vít khác nhau được sử dụng để nới rộng cung hàm trên và hàm dưới. Những ốc vít này bước răng nhỏ hơn và được kích hoạt ít hơn so với ốc vít dùng trong khí cụ nong nhanh hàm trên.

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2 NỌNG HÀM TRÊN VỚI 1 ỐNG VĂN ĐƯỜNG GIỮA

Hình 3A. Nong hàm trên với một ốc vặn ở đường giữa

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2 KHÍ CỤ HÀM DƯỚI VỚI 1 CON ỐC

Hình 3B. Khí cụ hàm dưới với một con ốc ở giữa

Lò xo Coffin

Khí cụ này có khả năng tạo lực nong chậm, thậm chí còn cho thấy khả năng tách đường khớp khẩu cái, đặc biệt khi dùng ở những bệnh nhân trong giai đoạn sớm của bộ răng hỗn hợp. Nó là một khí cụ lý tưởng để điều trị cắn chéo một bên. Ưu điểm của nó so với khí cụ ốc vít là có khả năng nong rộng khác nhau ở vùng răng cối lớn và cối nhỏ.

Khí cụ này bao gồm một dây cung hình omega đường kính 1.2mm, với đáy của omega nằm về phía sau trên đường giữa. Hai cánh nhựa acrylic riêng biệt được làm xung quanh khung dây theo sườn của vòm khẩu, chúng cũng chứa các móc lưu giữ.

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2 LOXOFILL

Hình 3C. Lò xo coffin

Đơn giản chỉ cần kéo hai cánh này ra xa là kích hoạt khí cụ. Điều này nên được thực hiện đầu tiên ở vùng răng cối nhỏ và sau đó là vùng răng cối lớn. Nó cũng có thể kích hoạt bằng kềm three-pong tại đáy của omega,nhưng hiếm khi dùng vì nó có khuynh hướng làm biến dạng lò xo. Cần thực hiện cẩn thận để duy trì hai bờ khí cụ nằm trên cùng một mặt phẳng trong quá trình điều chỉnh. Lý tưởng là làm các lỗ bằng cách khoan trên hai cánh và dùng thước đo lực để đo lượng kích hoạt.

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2 MỘT LÒ XO CONFFIN

Hình 3D. Một lò xo coffin (dây 1.25mm) ngang qua khẩu cái

Quad/Tri/Bi-Helix

Quad-helix được phát triển từ lò xo coffin. Khí cụ là tiền thân của các khí cụ tri- và bi- helix. Chúng được đặt tên theo số lượng các hình xoắn ốc được tích hợp trong khí cụ. Quad helix bao gồm bốn vòng xoắn ốc lằm bằng dây có đường kính 0.038”, hàn vào khâu răng cối lớn. Tăng chiều dài dây cung làm tăng khoảng hoạt động và tính linh hoạt, và giảm mức độ lực. Khí cụ tri- và bi-helix chỉ tích hợp tương tứng ba và hai vòng xoắn.

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2 KHÍ CỤ NONG KHẨU CÁI RỘNG

Hình 3E. Khí cụ nong rộng khẩu cái Quad helix

Khí cụ quad-helix gồm hai vòng xoắn phía trước và hai vòng xoắn phía sau. Phần dây giữa hai vòng xoắn phía trước được gọi là cầu trước và phần nối giữa các vòng xoắn phía trước và các vòng xoắn phía sau được gọi là cầu khẩu cái. Đầu tận cùng dây tự do thường gần với vùng răng cối nhỏ và được gọi là cánh tay ngoài. Cánh tay ngoài được hàn vào khâu răng cối lớn.

Khí cụ có khả năng tạo mức độ nong rộng khác nhau, chẳng hạn nó có thể được kích hoạt để tạo mức độ nong rộng khác nhau ở vùng răng cối lớn và răng cối nhỏ. Nó có thể được kích hoạt trước khi gắn khâu bằng cách keo căng khâu răng cối lớn ra hoặc kích hoạt trong miệng bằng cách dùng kềm three-prong. Khi cầu trước được điều chỉnh sẽ tạo khả năng nong rộng vùng răng cối lớn và khi cầu khẩu cái được kích hoạt, vùng răng nanh và răng cối nhỏ được nong rộng.

Hình 3Fi. Kích hoạt ở đoạn dây thép phía trước giúp nong rộng vùng răng cối lớn

Hình 3Fii. Khi cánh tay phía ngoài được kích hoạt, vùng răng cối lớn và cối nhỏ được nong rộng

Khí cụ nong rộng Ni-ti

Loại mới nhất trong một loạt các khí cụ nong rộng là khí cụ nong rộng nikel titanium. Chúng sử dụng hợp kim nikel-titanium có độ đàn hồi cao để tạo lực nong rộng nhẹ từ 300 – 350 gram. Khí cụ nong rộng Niti có sẵn những kích thước khác nhau và có thể gắn vào ống hàn ở mặt trong khâu răng cối lớn.

TẠO KHOẢNG TRONG CHỈNH NHA, PHƯƠNG PHÁP NONG RỘNG CUNG RĂNG PHẦN 2 KHÍ CỤ NỌNG RỘNG NI-TI

Hình 3G. Khí cụ nong rộng Ni-ti dùng ở bệnh nhân bị khe hở vòm miệng

Khí cụ Schwarz

Đây là khí cụ tháo lắp hình móng ngựa vừa khít với biên giới mặt trong của hàm dưới và có khả năng nong rộng cung hàm dưới.

Bờ trước của nó trải dài bên dưới nướu dọc theo bờ viền nướu mặt trong. Nó có một ốc nới rộng ở đường giữa và được lưu giữ bằng móc.

Khí cụ được kích hoạt mỗi tuần và tạo độ giãn nở 0.25mm tại đường giữa. Nó lý tưởng khi chỉ định ở bộ răng hỗn hợp có chen chúc nhẹ ở vùng răng trước, trong đó vùng răng sau nghiêng trong nhiều. Nó có thể được dùng để bù trừ răng xương ổ răng hàm dưới trước khi dùng khí cụ nong nhanh hàm trên ở cung hàm trên.